Οι εγκυκλοπαιδιστές

Τη δεκαετία του 1750 μια ομάδα νέων ανθρώπων στο Παρίσι καταπιάστηκαν με τη μετάφραση ενός λεξικού το οποίο, όπως ήλπιζαν, θα τους απασχολούσε για λίγα χρόνια. Το σχέδιο αυτό εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο εκδοτικό εγχείρημα της εποχής, ένα έργο που θεωρήθηκε τόσο επικίνδυνο και ανατρεπτικό, που ο Πάπας το αποκήρυξε και οι συντάκτες του απειλήθηκαν με φυλάκιση και εκτέλεση. Όταν ολοκληρώθηκε, μετά από ένα τέταρτο του αιώνα, αποτελούνταν από 28 τόμους, 20 εκατομμύρια λέξεις ή 73.000 λήμματα, έγινε γνωστό ως η μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια των Ντιντερό και Ντ' Αλαμπέρ και είναι ένα έργο που άλλαξε την ιστορία του πολιτισμού. "Αυτό που την καθιστά σημαντική", λέει ο Φίλιπ Μπλομ, "είναι ο συγκεκριμένος συνδυασμός πολιτικής, οικονομίας, πείσματος, ηρωισμού και επαναστατικών ιδεών, ο οποίος για πρώτη φορά κατάφερε να υπερνικήσει τη συσσωρευμένη αποφασιστικότητα της Εκκλησίας, του Στέμματος και όλων των δυνάμεων του κατεστημένου της Γαλλίας, δοξάζοντας την ελεύθερη σκέψη, την κοσμική κοινωνία και την ιδιωτική οικονομία με μια νίκη που προοιωνιζόταν όχι μόνο την Επανάσταση αλλά και τις αξίες των επόμενων δύο αιώνων".