Το σινεμά της ελεύθερης ζωής

«Να Ζήσεις Ελεύθερος!» είναι ίσως η ωραιότερη ευχή που μπορεί να δοθεί σε άνθρωπο. Ελεύθερος από εμμονές, δόγματα, φοβίες, από την ύλη, ελεύθερος από την παθητικότητα της ελπίδας, ελεύθερος από το μίσος, τον φθόνο, τις εξαρτήσεις, τον φόβο της αποτυχίας. Η ελευθερία είναι μία κατάσταση και πρόκειται για αποτέλεσμα της διαδικασίας της απελευθέρωσης, που πολλές φορές μπορεί να είναι απρόσμενο. Σαν την έκπληξη του Γιάννη Αγιάννη στους "Αθλίους" του Βίκτορος Ουγκό, τη στιγμή που ο ιερέας Μυριήλ όχι μόνο δεν τον κατηγορεί για τα ασημικά που του έκλεψε, αλλά του χαρίζει και τα υπόλοιπα ζητώντας απλά να του υποσχεθεί ότι θα τα χρησιμοποιήσει για να γίνει τίμιος άνθρωπος, αποδεικνύοντας ότι μία δόση ανθρωπιάς την κατάλληλη στιγμή είναι ικανή να απελευθερώσει τον άλλο με τη δύναμή της. Σε κάποιες από τις ταινίες που αναλύονται παρακάτω οι ήρωες βιώνουν την ελευθερία ως κατάσταση και σε άλλες την απελευθέρωση ως διαδικασία με αποτέλεσμα την ελευθερία. Στην περίπτωση του πάτερ Τόλερ της ταινίας «Ακρότητες» η απελευθέρωση έρχεται ξαφνικά, μετά από σειρά λαθών. Στην ταινία «Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα» η Ζυλιέτ είναι ελεύθερη από την αρχή. Στην ταινία «Ο Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον» η διδασκαλία της απελευθέρωσης γίνεται βήμα βήμα. Όλοι οι ήρωες που αναλύονται βιώνουν μία σχέση με την έννοια της ελευθερίας με όμορφο τρόπο, όπως πολύ σπάνια παρατηρείται στο σινεμά. Στο παρόν βιβλίο επιχειρείται να αναδειχθούν αυτοί οι χαρακτήρες με τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και μαζί τους να δούμε τις συγκεκριμένες ταινίες σε βάθος. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το κείμενο «Ο Τεντέν στη χώρα των Σοβιέτ» το οποίο είναι βασισμένο στο ομότιτλο κόμικ και όχι σε κινηματογραφική παραγωγή, αλλά επεξεργάζεται όμοια νοητικά σχήματα. Οι καλές ταινίες κοιτάζουν προς τα έξω, σε εμάς που ανυπομονούμε να παραλάβουμε τη σκυτάλη. Σε κάθε ταινία που παρουσιάζεται στο παρόν βιβλίο επιχειρείται και μία βουτιά στην πολυπλοκότητα που απαιτείται για τη δημιουργία ενός κινηματογραφικού αριστουργήματος. Είναι εύκολο να δημιουργήσεις χαρακτήρες που διεκπεραιώνουν μία υπόθεση, αλλά είναι δύσκολο να αποπνέουν ανθρωπιά και αλήθεια όταν το κάνουν. Το βάθος ανθρωπιάς ενός κινηματογραφικού ήρωα δεν διαφέρει από εκείνο ενός ανθρώπου σε έναν κόσμο όπου όλοι είμαστε φτιαγμένοι από διαδικασίες. Οι απολαυστικές στιγμές αλήθειας που συλλαμβάνονται και αναδεικνύονται στο βιβλίο πρέπει να γίνουν καταληπτές μέσω των αντιφάσεων που ενδεχομένως τις αποδυναμώνουν αντί να τις εμπλουτίζουν, αλλά είναι αναγκαίες για την επικοινωνία. Στόχος του βιβλίου είναι να διεγείρει την πρόοδο προς νέα επίπεδα κατανόησης της πραγματικότητας απέναντι στα οποία θα μοιάζει πλέον ανεπαρκές.